De netbeheerder moet flink aan de bak!
Het elektriciteitsnet is overvol. Door de energietransitie is de vraag naar elektriciteit de afgelopen jaren enorm gestegen, terwijl tegelijkertijd veel nieuwe, vaak decentrale energieprojecten zijn gerealiseerd. Dit betekent dat het niet meer vanzelfsprekend is dat een netbeheerder aan alle transportverzoeken kan voldoen. Om deze problemen structureel op te lossen is op verschillende plekken in het land een verzwaring van het net vereist. Aangezien dit een exercitie is die ogenschijnlijk meerdere jaren in beslag gaat nemen, wordt op dit moment op volle kracht gezocht naar alternatieve manieren om de beschikbare elektriciteit op het net op een slimme manier te verdelen. Zo heeft de Autoriteit Consument en Markt (ACM) een vijftal ontwerpbesluiten gepubliceerd die de netbeheerder de nodige ‘tools’ biedt om de beschikbare capaciteit efficiënter te gebruiken. Hieronder zal kort bij deze ontwerpbesluiten worden stilgestaan.
GOTORK
Grootgebruikers van elektriciteit hebben op dit moment het recht om het door hen gecontracteerde transportvermogen op elk moment te gebruiken. Dit betekent dat indien een afnemer in haar contract met de netbeheerder heeft staan dat zij recht heeft op 2000 kW, maar hiervan in de praktijk slechts 1500 kW gebruikt, de netbeheerder de 500 kW die in feite ‘over’ is niet elders mag inzetten. Het ontwerpbesluit ‘Gebruik Op Tijd Of Raak het Kwijt’ (GOTORK) beoogt hierin verandering te brengen. De ACM is voornemens het mogelijk te maken dat de netbeheerder het gecontracteerd transportvermogen van grootverbruikers die onnodig veel capaciteit tot hun beschikking hebben, kan verlagen indien de grootverbruiker deze capaciteit niet op een korte termijn zal gebruiken. Tegen het ontwerpbesluit kunnen tot en met 7 december a.s. zienswijzen worden ingediend.
Maatschappelijk prioriteren
De verdeling van de beschikbare transportcapaciteit vindt op dit moment plaats op basis van het ‘first come, first served’ principe. Alhoewel dit principe in veel gevallen voor een billijke uitkomt zal zorgen, kan het voorkomen dat partijen die een belangrijke bijdrage leveren aan publieke en/of maatschappelijke belangen, onnodig lang op een elektriciteitsvoorziening moeten wachten. Om dit probleem te ondervangen, is bij de ACM momenteel een ontwerpbesluit aanhangig dat aan netbeheerders de ruimte biedt om de transportverzoeken van partijen die een groter algemeen belang dienen, voorrang te bieden. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan ziekenhuizen, scholen of politieposten. Dergelijke partijen zullen worden opgenomen in een prioriteringskader. Hoe hoger een afnemer op deze prioriteringsladder staat, hoe eerder hij over de benodigde transportcapaciteit voor elektriciteit zal beschikken.
Non-firm ATO
Het tekort aan elektriciteit op het net doet zich voornamelijk voor op de piekmomenten, dat wil zeggen gedurende de ochtend- en de avondspits. Buiten deze piekuren is nog wel ruimte op het net beschikbaar. Het uitgangspunt op dit moment is dat de netbeheerder enkel een vast transportrecht aan partijen kan aanbieden dat gedurende de gehele dag beschikbaar is. De ACM wil nu expliciet de mogelijkheid scheppen om flexibeler met de beschikbaarheid van elektriciteit om te gaan. De ruimte op het net kan worden benut door het sluiten van een non-firm aansluit- en transportovereenkomst. Dit is een contract zonder dat een vaste transportcapaciteit overeengekomen wordt. Een aangeslotene heeft met deze contractsvorm alleen recht op transportcapaciteit in de dalmomenten van het netgebruik en alleen wanneer de netbeheerder deze capaciteit heeft toegewezen.
Verplichte deelname GDS
Om de aanwezige capaciteit op het net zo efficiënt mogelijk te benutten, hebben netbeheerders de verplichting om congestiemanagement toe te passen. Congestiemanagement houdt in dat netbeheerders aan afnemers en producenten een vergoeding geven wanneer zij op bepaalde momenten minder elektriciteit gebruiken dan op grond van hun contract maximaal is toegestaan. De ACM wil deze verplichting van de netbeheerder om congestiemanagement toe te passen, nu ook van toepassing verklaren op gesloten distributiesystemen (GDS). Een GDS is een privaat net van meerdere energieaansluitingen. Door de op te leggen verplichting kan de flexibiliteit die op deze private netten beschikbaar is, ook worden gebruikt om de schaarste op het publieke net op te lossen.
Verduidelijking regels congestiemanagement
Tot slot is bij de ACM momenteel een ontwerpbesluit aanhangig waarmee een aantal regels met betrekking tot het toepassen van congestiemanagement worden verduidelijkt en aangescherpt. In de eerste plaats wordt de definitie van regelbaar vermogen aangepast. Dit is het vermogen dat altijd op afroep beschikbaar is om het elektriciteitsnet in balans te houden. De definitiewijziging van de ACM behelst dat netbeheerders (op een veilige wijze) meer van dit regelbaar vermogen kunnen inzetten. Bovendien stelt de ACM een termijn aan de publicatie van het congestierapport van de netbeheerder. Het congestierapport bevat de onderbouwing van de netbeheerder waarom in een bepaald gebied sprake is van onvoldoende capaciteit beschikbaar is om nieuwe transportverzoeken te honoreren. De ACM bepaalt nu dat netbeheerders uiterlijk 6 maanden ná het doen van de vooraankondiging dat sprake is van congestie, het betreffende congestierapport dienen te publiceren. Tot slot schept de ACM meer duidelijkheid omtrent de mogelijkheden van het gebruik van een groeps-capaciteitsbeperkingscontract.
Kortom:
De ACM is op meerdere fronten bezig om de thans schaarse netcapaciteit op te lossen en het net flexibel en efficiënt te gebruiken. De bottom line van deze ontwerpbesluiten is in ieder geval helder: de netbeheerder moet flink aan de bak!
